Türkiye’deki internet kalitesinin yetersizliği, özellikle çevrimiçi eğitim ve çalışmaya geçildiği Covid-19 pandemisinin hakim olduğu 2020 ve 2021 yıllarında kendini oldukça belirgin bir şekilde hissettirdi. Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası’nın (Eğitim Sen) Eğitim Bakanlığı verilerine dayandırdığı “Eğitim Sen Uzaktan Eğitime Yakından Bakıyor” isimli raporuna göre, 21 Eylül 2020 ila 30 Nisan 2021 tarihleri arasında zorunlu eğitime tabi 18 milyon öğrencinin yaklaşık 4 milyonu ne yüz yüze ne de uzaktan eğitim görebilirken bu süre zarfında uzaktan eğitimden kopan öğrencilerin sayısı 6 milyon, EBA’yı etkin bir şekilde kullanabilen çocukların sayısı ise 12 milyon 805 bin olarak <a fr-original-style="" href="https://www.sozcu.com.tr/2021/egitim/egitim-sen-4-milyon-ogrenci-egitime-hic-ulasamadi-6443157/amp/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıklandı.</a>Gel gelelim Türkiye’nin sıkıntıları pandemiyle başlamadı. Hem sosyal hem de profesyonel hayatı pek çok yönden olumsuz etkileyen bu sorun, oldukça uzun bir süredir devam ediyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Verilerle Türkiye’nin internet gerçeği</h2>Türkiye İstatistik Kurumu’nun <a fr-original-style="" href="https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2020-37251" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“İstatistiklerle Aile, 2020”</a> raporuna göre, Türkiye’de 24 milyon 604 bin hane bulunuyor; ancak TÜİK’in 26 Ağustos 2021 tarihli <a fr-original-style="" href="https://www.sozcu.com.tr/2021/gundem/9-milyon-374-bin-hanede-sabit-internet-baglantisi-yok-6656963/amp/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması”</a>na göre 9 milyon 374 bin hanede sabit geniş bant internet sağlayıcısı (ADSL, kablolu internet, fiber gibi) bulunmuyor. Bununla birlikte, Türkiye’de nüfusa göre sabit geniş bant yaygınlık oranı OECD ülkelerinde %32,5 iken Türkiye, %20,4 ile bu oranın altında kalıyor.Raporda 2021 yılında Türkiye’de 1 milyon 968 bin hanede ne sabit ne de mobil olarak herhangi bir internet bağlantısının bulunmadığı aktarılıyor. Bu hanelerden kaçında öğrenci bulunduğuna ilişkin herhangi resmî bir açıklama yapılmasa da yazının başında da belirttiğimiz üzere Eylül 2020-Nisan 2021 arasında 4 milyondan fazla öğrencinin eğitime erişim sağlayamadığı biliniyor.Ücretsiz olarak mobil ve sabit internet hızı ölçümü yapan küresel ölçekli <a fr-original-style="" href="https://turk.net/blog/turkiye-dunya-internet-hiz-siralamasi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Speedtest’in</a> 4. Çeyrek raporuna göre, ortalama 26,87 Mbps sabit internet indirme hızı ile 178 ülke arasında 150. Sırada yer alan Türkiye, pek çok Avrupa, Afrika ve Orta ve Güney Amerika ülkesinin gerisinde kalıyor. Listede en iyi sabit internet indirme hızı sunan ilk üç ülke 138,38 Mbps ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), 119,12 ile Norveç ve 108,26 ile Güney Kore iken internet hızı açısından Türkiye’nin en iyi 5 şehri İstanbul, Ankara, İzmir, Adana ve Bursa olarak belirtiliyor.Yine BTK tarafından yayımlanan “Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü Üç Aylık Pazar Verileri Raporu”nun 2021 yılı 4. çeyrek verilerine göre, küresel çapta ortalama sabit internet hızı 60 Mbps’yi geçerken Türkiye’de sadece 50 bin kişi sabit internetten 100 Mbps hızda <a fr-original-style="" href="https://www.haberturk.com/iste-turkiye-nin-internet-hizi-3389952-teknoloji" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yararlanabiliyor.</a> Bu verilere göre, 2021 sonu itibarıyla Türkiye’de sabit geniş bant abonelerinin yaklaşık %32’si 10-06 Mbps, %24’ü 16-24 Mbps, %18’i 24-35 Mbps ve %0.1’i de 2 ya da daha düşük Mbps hızda internet kullanıyor.Hollanda merkezli siber güvenlik firması Surfshark’ın internet fiyatları, internet kalitesi ve e-altyapı gibi hizmetlerin karşılaştırıldığı <a fr-original-style="" href="https://surfshark.com/dql2022" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“2022 Digital Quality of Life”</a> endeksine göre; hız, istikrar ve büyümeye odaklanan “internet kalitesi” kategorisinde Türkiye, dünya ortalamasının %9 altında kalarak 117 ülke arasında 69'uncu sırada yer alıyor. Bu da Türkiye’nin internet kalitesinin, alanında listenin başını çeken Şili’ye yetişmesi için %80 iyileştirilmesi gerektiğini gösteriyor. İnternet fiyatı kategorisinde ise 45'inci olan Türkiye’de kullanıcılar, bu alanda birinci sırada yer alan İsrail’e oranla mobil bağlantı için 14 kat daha fazla para ödemek durumunda kalıyor.Türkiye’de internet sorununun temelinde ne yatıyor?Konuya ilişkin görüşüne danıştığımız DEVA Partisi Dijital Dönüşüm ve Teknoloji Politikaları Başkanı Burak Dalgın, Türkiye’deki internetin başlıca sorunlarını şu şekilde tanımlıyor:<h3 fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yavaş</h3>Avrupa’nın en yavaş internetini kullan Türkiye, dünya genelinde ise 176 ülke arasında 102. sırada yer alıyor. Türkiye’de sabit geniş bant indirme hızının 29 Mbps, dünyada ise bu değerin 88 Mbps olduğunu ifade eden Dalgın, Romanya’nın internet hızının Türkiye’nin internet hızından 6 kat, Polonya’nın internet hızının ise Türkiye’nin internet hızından 3 kat daha fazla olduğunu belirtiyor.&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Erişilemeyen</h3>Erişim konusunda Türkiye, 100 ülke arasında 45'inci, Avrupa özelinde ise sondan 2'inci sırada yer alıyor. Büyük şehirlerin merkezlerinde bile erişilebilirlik problemi olduğunu aktaran Dalgın, bu durumun hem sosyal hayatı hem iş hayatını hem de eğitim hayatını etkilediğinin altını çiziyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Pahalı</h3>Gelir ve hız seviyesine göre fiyatta Türkiye’nin 100 ülke arasında 61'inci olduğunu belirten Dalgın, milli gelire göre baktığımızda Avrupa’nın en pahalı internetlerinden birini kullandığımızı ifade ediyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Umursamaz</h3>Dalgın, yönetici, düzenleyici, oyuncu ve hissedar düzenlemelerinin hiçbirinin kullanıcı odaklı olmadığını belirterek Türkiye’de operatör değiştirmek, paket yenilemek ya da iptal etmek gibi konuların tüketicileri oldukça zorladığına dikkat çekiyor.Bu sorunlarına nedenlerinin ne olduğu konusunda ise “Nedenlerden biri, Türkiye’deki altyapı yetersiz. Altyapı geliştirmek maliyetli ve bu iş, bir yandan rekabeti test edip bir yandan yatırımı çekecek şekilde yapılamıyor.”&nbsp;ifadelerini kullanan Dalgın, TürkTelekom’un lisans süresinin birkaç yıl içinde biteceğini ve bu durumun da bir belirsizlik yarattığını belirtiyor.İnternet kalitesinin nasıl iyileştirilebileceği sorusunu ise Dalgın, “Fiberi acilen 400 bin kilometreden 1 milyon kilometreye çıkarmamız lazım ama bununla beraber ücra yerler için uydu kullanımını teşvik etmek lazım. Ayrıca, Starlink gibi küresel girişimlerle de işbirliği içinde olmamız lazım. Yani, birden fazla teknolojiyi kullanabilir hâle gelmeli, tek bir sağlayıcıya bağlı kalmamalıyız.” şeklinde yanıtlıyor. Bütün bunlarla birlikte Dalgın, yalnızca fiberin 400 bin kilometreden 1 milyon kilometreye çıkmasının önemli bir adım olduğunu belirtiyor.

Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası ile ilgili hikayeler